Định nghĩa về Tiền
Có phải bạn đã từng nghe “tiền là gốc rễ của mọi tội lỗi.”
Chúng ta thường được nghe nói tiền đi đôi với lòng tham và sự tham vọng đó thường được miêu tả là điều gì đó tồi tệ.
Thực sự thì không phải. Tiền có lẽ là một kiến tạo rất quan trọng trong lịch sử loài người. Nếu một thế giới nào đó mà không có tiền thì sẽ ra sao.
Hãy thử suy nghĩ về những thứ trong cuộc sống mà bạn đang có: nhà cửa, điện thoại, sách vở, máy tính, quần áo mới, xe cộ, bữa ăn tại nhà hàng yêu thích của bạn. Có bao nhiêu thứ trong những cái đó mà bạn phải cần có cho mình?
Thật may mắn, chính nhờ có tiền, bạn không phải suy nghĩ nhiều. Thay vào đó, bạn có thể giỏi trong bất cứ lãnh vực nào như chơi nhạc, làm ván trượt hoặc sửa xe hơi và sau đó bạn dùng tiền kiếm được để mua sản phẩm hoặc sử dụng dịch vụ từ người khác.
Nhưng không phải lúc nào cũng như bạn nghĩ.
Trước khi có tiền, các xã hội hoà bình đã xài một hệ thống được gọi là trao đổi hàng hoá, tức là đổi một thứ này để lấy một thứ khác.
Hãy hình dung, Bob có một con cá và Tom có nước sạch. Và hai bên đều có thể giao dịch với nhau. Nhưng nếu Tom không thích cá thì sao? Để có được nước như mong muốn, Bob có thể trao đổi với người khác để lấy thứ mà Tom muốn.
Đây được gọi là trao đổi gián tiếp.
Trong những xã hội khác, có một số mặt hàng chắc chắn mà ai cũng muốn. Các món đó là những hình thức tiền tệ đầu tiên.
Trong suốt lịch sử loài người, những thứ được xem như tiền, đó là: muối, thuốc lá, các loại hạt, vỏ sò, gia súc hoặc lông thú. Theo thời gian, có những thứ như là kim loại được phát hiện, đó là vàng và bạc, cũng là hình thức tiền tệ rất được ưa chuộng.
Tại sao lại như vậy? Nhiều xã hội coi trọng những món đồ kim loại sáng láng như trang sức và các món đồ xa xỉ được sử dụng trong công nghiệp. Kim loại rất khó để phá huỷ, vì chúng có tính đồng nhứt và dễ dàng phân chia – bất kỳ 2oz (1 ounce khoảng 28,34 gam) vàng nguyên chất nào cũng như nhau – vì vậy người ta mang chúng đi rất dễ dàng và còn được làm thành đồng xu nữa. Nhưng chúng cũng khá khan hiếm và khó khai thác, do đó bạn không thể sản xuất chúng như tiền giấy được.
Chính nhờ vào phát minh ra tiền giấy đã thực sự thúc đẩy nền văn minh nhân loại phát triển mạnh mẽ, bởi vì bạn có thể mua bất cứ cái gì mà không cần tạo ra chúng. Điều này mang sự tự do và quyền lựa chọn cho cuộc sống thực sự của mỗi người, thay vì họ phải sống chật vật như lúc trước. Bạn có thể trở thành nông dân, thợ may, thuyền trưởng, hải tặc hay thương gia. Sự chuyên môn hoá này được gọi là phân bổ lao động, cho phép mọi người học hỏi và trau dồi kỹ năng, để sản xuất ra những sản phẩm hữu dụng và tiên tiến, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống.
Nhờ vào tiền bạc, bạn cũng có thể tiết kiệm nó cho tương lai. Bằng việc tiết kiệm chúng từ những việc làm, mọi người đều có thể thực hiện những giao dịch lớn hơn như là mua nhà cửa.
Tất nhiên, khi mọi người đã có một khoản tiền tiết kiệm, họ muốn có cái cách nào đó để đảm bảo tiền của họ không bị mất đi. Vì vậy, ngân hàng đã xuất hiện, bạn có thể gởi tiền vô trong đó và sẽ có người giữ chúng được an toàn, xong bạn sẽ nhận được các tờ biên lai, tới lúc bạn muốn lấy tiền ra thì trình cái tờ biên lai cho ngân hàng.
Bản thân tiền giấy đã trở thành một dạng tiền, vì bạn có thể trao đổi chúng với những người khác, mà sau này họ có thể đi đòi số vàng bạn đã hứa với họ. Trên thực tế, rất nhiều cái tên tiền tệ ngày nay đã phát triển từ hệ thống này. Ví dụ, như “đô-la” là cái tên người Tây Ban Nha dùng để chỉ trọng lượng vàng..
Quay lại xíu, Bob kiếm tiền bằng cách tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ mà người khác muốn đổi lấy. Nhưng thay vì đi kiếm tiền, thì điều gì sẽ xảy ra nếu Bob chỉ đơn giản in ra tiền mới? Và rồi anh ta sẽ trở nên giàu có mà không cần phải tạo ra bất cứ giá trị thực tế nào.
Khi xã hội bắt đầu xài tiền giấy, thì chánh phủ in ra tiền mới rất dễ dàng, ngay cả khi họ không thu bất cứ vàng nào để đổi lấy tiền giấy.
Trong suốt lịch sự, đây chính là cách phổ biến nhứt mà chánh phủ sản xuất ra tiền mới, bởi vì đó là lựa chọn dễ nhứt, chẳng hạn như việc thu thuế. Mặc dù điều này có lợi cho các chánh trị gia, mà lại có hại cho chúng ta, bởi vì tiền của chúng ta sẽ mất đi giá trị – hay còn gọi là lạm phát.
Vào thế kỷ hai mươi, chúng ta đã thấy các chánh phủ hoàn toàn tiếp quản tiền bạc. Ở Mỹ, bạn đã từng có thể đổi đô-la để lấy vàng – một hệ thống được gọi là bản vị vàng.
Năm 1913, nước Mỹ tạo ra ngân hàng trung ương, với cái tên là Cục Dự Trữ Liên Bang, chánh thức tạo ra đồng đô-la mới mà không phải vàng mới. Tiếp theo là năm 1933, Tổng Thống Franklin Roosevelt coi việc sở hữu vàng là phi pháp. Rồi năm 1917, Tổng Thống Richard Nixon đã ngưng việc trao đổi đô-la sang vàng với các nước khác.
Và sau đó, không còn lại giá trị nào cho đồng Mỹ Kim.
Kết quả là?
Một trăm năm trước khi thành lập Cục Dự Trữ Liên Bang, giá vàng là 19.39 Mỹ Kim.
Và một trăm năm sau khi thành lập Cục Dự Trữ Liên Bang, giá vàng là 1204,5 Mỹ Kim.
Vậy cuối cùng chuyện gì đã xảy ra? Với toàn bộ sự đốc thúc, chính phủ đã có thể tài trợ cho các cuộc chiến tranh lớn và các chương trình của họ. Cái giá phải trả cho những điều này là toàn bộ tiền bạc của chúng ta.
